Fizjoterapia dziecięca

Współczesny świat pędzi do przodu w zastraszającym tempie. Ilość zmian, które zachodzą wokół nas każdego dnia jest niewyobrażalna. Warto jednak wiedzieć, że duża część z nich jest dobra i może pomóc nam w codziennym funkcjonowaniu. Co więcej, rośnie także świadomość na temat takich sfer jak zdrowie i dobre samopoczucie. Pojawiają się także specjaliści, którzy są w stanie wesprzeć nas w budowaniu własnego dobrostanu, który obejmuje zarówno sferę fizyczną, jak i psychiczną. Jedną z takich dziedzin, które w ostatnich latach zyskały na znaczeniu, jest fizjoterapia dziecięca. Jest to szczególnie istotna specjalizacja, dzięki której ciała naszych pociech będą się prawidłowo rozwijać, a wszelkie dolegliwości szybko przejdą do przeszłości.

Fizjoterapia – ważna dziedzina medycyny

Niby wiemy już doskonale, że w zdrowym ciele, zdrowy duch, ale wciąż brakuje nam jeszcze sporo do prawdziwie holistycznego podejścia. Zakłada ono bowiem, że nasz organizm to zespół ściśle połączonych ze sobą narządów i układów. Muszą one być spójne i harmonijnie ze sobą współpracować, abyśmy żyli zdrowo i w dobrej kondycji. Co więcej, szczególną troską powinniśmy objąć nie tylko część fizyczną, ale również mentalną. Tylko wówczas możemy spodziewać się trwałych i satysfakcjonujących rezultatów.

Co jednak zrobić, aby nasze ciało pracowało w pełni prawidłowo? Wszelkie zmiany powinniśmy zacząć oczywiście od siebie, od opracowania prawidłowych nawyków, które pozwolą nam lepiej funkcjonować. Dobrze jest także uświadomić sobie, że w holistycznym podejściu dominuje przekonanie, że wiele zależy od nas samych oraz od naszego codziennego funkcjonowania. Warto więc wprowadzić do swojego życia ruch i aktywność fizyczną, ale również zbilansowaną dietę i regularną profilaktykę, na przykład cykliczne wizyty u specjalistów oraz badania lekarskie.

Jeszcze do niedawna fizjoterapia była dziedziną stosunkowo mało znaną i kojarzona była raczej z leczeniem kontuzji i urazów. Korzystano z niej w ramach terapii po złamaniach czy operacjach ortopedycznych. Oczywiście wszystkie te role są ogromnie ważne. Jednak coraz częściej dziedzina ta związana jest jednocześnie z codzienną profilaktyką zdrowego trybu życia. Co to oznacza w praktyce?

W czym może pomóc fizjoterapia dziecięca?

Fizjoterapeuta może pomóc nam w wielu sferach. Dzięki doskonałej znajomości ludzkiej anatomii oraz wiedzy na temat funkcjonowania naszego ciała może on znaleźć przyczynę dolegliwości, a następnie rozwiązać ją, stosując różne techniki masażu, aktywacji mięśni i tkanek. Co więcej, w tej sferze coraz częściej pojawiają się nowoczesne technologie w postaci sprzętów, które usprawniają i wspierają pracę specjalistów. Możemy do nich zwrócić się z niemal wszystkimi problemami związanymi z motoryką ludzkiego ciała, między innymi z ruchomością stawów czy z prawidłową pracą mięśni. Fizjoterapeuta będzie również w stanie rozwiać nasze wątpliwości związane z ogólnie pojętą mechaniką ciała. Dlatego tak ważne jest, aby mieć świadomość istnienia tej specjalizacji, ale także tego, że w razie potrzeby możemy skorzystać z profesjonalnej konsultacji.

Fizjoterapia dziecięca to niezwykle istotna dziedzina, która kieruje swoją uwagę ku najmłodszym. Przyjmuje się, że z pomocy takiego specjalisty mogą skorzystać wszystkie osoby, które nie ukończyły jeszcze 18. roku życia. W rzeczywistości jednak optymalnym do tego okresem jest niemowlęctwo oraz czas intensywnego wzrostu wraz z nabywaniem umiejętności w zakresie szeroko pojmowanej motoryki. Do fizjoterapeuty należy zgłosić się niezwłocznie w każdym przypadku, kiedy zauważymy jakiekolwiek sygnały z tej strony u swojego dziecka. Szybkie rozwiązanie problemu, to jest podjęcie indywidualnie opracowanej rehabilitacji, może całkowicie wyeliminować albo maksymalnie zniwelować wady rozwojowe albo zaburzenia. Inaczej mogłyby mieć wpływ na prawidłowe funkcjonowanie w przyszłości. Każda terapia opracowywana jest w ścisłej współpracy z rodzicami lub opiekunami dziecka tak, aby dopasować dla niego najlepsze możliwe rozwiązanie. W jaki sposób przebiega kontakt z fizjoterapeutą dziecięcym?

Czym zajmuje się fizjoterapia dziecięca?

Dzięki rozwojowi współczesnej medycyny możemy coraz skuteczniej diagnozować i leczyć różnego rodzaju schorzenia, również te związane z motoryką i rozwojem ruchowym. Nowoczesna fizjoterapia dziecięca zajmuje się istotnymi dla prawidłowego wzrostu kwestiami. Warto przy tym wiedzieć, że rozwiązuje ona zarówno najpoważniejsze zaburzenia, między innymi związane z wystąpieniem zespołu Downa czy dystonii mięśniowej. Do tego specjalisty możemy się również zwrócić z bardziej codziennymi sprawami, na przykład z niepokojącymi nas wadami postawy. Fizjoterapia zajmuje się ponadto niwelowaniem skutków kontuzji i urazów, które wynikły w związku z przebytą chorobą czy wypadkiem. W każdej z takich sytuacji możemy szukać specjalistycznego wsparcia.

Warto uświadomić sobie, że fizjoterapia obejmuje nie tylko samą terapię, ale również diagnostykę i profilaktykę, na przykład wad postawy. Swoją uwagę kieruje ku mięśniom, kościom, stawom oraz powięziom najmłodszych. Co więcej, troska o te części ludzkiego ciała przekłada się na prawidłowe funkcjonowanie innych narządów, takich jak układ pokarmowy czy krwionośny. Wszystkie podejmowane działania mają doprowadzić do lepszej kondycji, sprawności ogólnoruchowej, a co za tym idzie do lepszego samopoczucia.

Rodzaje fizjoterapii dziecięcej

Pracę fizjoterapeuty dziecięcego można podzielić na kilka elementów i etapów. Pierwszy z nich obejmuje działania związane ze sprawnością ruchową niemowląt (czyli do osiągnięcia przez malucha 12. miesiąca życia). Podjęta terapia ma na celu przede wszystkim wsparcie rozwoju ruchowego oraz sprawniejsze osiągnięcie poszczególnych etapów (tak zwanych kamieni milowych). Drugi element w pracy z dziećmi przypada na okres od roku do momentu rozpoczęcia szkoły. Wówczas podejmowane działania związane są ze wspieraniem procesu wzrostowego. Trzecim z kolei etapem jest wsparcie dzieci w wieku szkolnym. Działania obejmują najczęściej rehabilitację i wsparcie w problemach związanych z tym elementem rozwoju dziecka.

Warto wiedzieć, że pierwsza wizyta u tego specjalisty może odbyć się w dowolnym momencie. Na ogół dochodzi do niej w wyniku zaleceń ortopedy, ale częściej na zlecenie lekarza rodzinnego lub pediatry, który, zaraz po rodzicach, zna dziecko najlepiej i jest w stanie wychwycić wszystkie ewentualne nieprawidłowości. Należy jednak pamiętać, że po wsparcie do fizjoterapeuty możemy udać się zawsze wtedy, kiedy coś w sferze ruchowej naszej pociechy nas zaniepokoi. Wielu późniejszym problemom można skutecznie przeciwdziałać, jeśli zadziałamy szybko i bez zbędnej zwłoki.

Dlaczego warto skorzystać z fizjoterapii jak najwcześniej?

Oczywistym wskazaniem do skorzystania z profesjonalnego wsparcia fizjoterapeuty dziecięcego są wszelkiego rodzaju wady wrodzone, na przykład mózgowe porażenie dziecięce czy dysplazja stawów biodrowych. Warto jednak wiedzieć, że część zaburzeń daje o sobie znać dopiero na dalszych etapach rozwoju. Przykładem może być płaskostopie, skolioza czy brak koordynacji ruchowej. Niektóre problemy jesteśmy w stanie zauważyć sami, jako opiekunowie, którzy na tym etapie życia spędzają z dzieckiem najwięcej czasu. Część dolegliwości może z kolei wyniknąć w związku z badaniami lekarskimi lub bilansem, przeprowadzanym regularnie na różnych etapach życia malucha. Należy jednak pamiętać, aby nie lekceważyć żadnych niepokojących sygnałów. Ich zignorowanie może nie tylko zaburzyć prawidłowy wzrost, ale także sprawić, że w przyszłości przyjmą one formę przewlekłą. Dlatego tak istotne jest, aby jak najszybciej reagować na wszelkie niepokojące sygnały.

Z oczywistych względów pierwszy rok życia dziecka jest kluczowy dla kształtowania się sylwetki i prawidłowej postawy ciała. Poszczególne etapy można dość łatwo zaobserwować, na przykład przewracanie się na brzuch, raczkowanie czy naturalną ciekawość i chęć eksplorowania najbliższej przestrzeni. Zaburzenia w tej sferze i niepokojące sygnały, na przykład asymetria ruchowa czy wciąż zaciśnięte piąstki dziecka zdecydowanie powinny nas zaniepokoić i skłonić do specjalistycznej konsultacji. Oczywiście nie zawsze będzie to wskazywało na poważniejsze problemy, jednak w ramach skutecznej profilaktyki zaleca się regularne korzystanie ze wsparcia fizjoterapeuty. Co więcej, sugeruje się wizytę kontrolną (nawet jeśli nie zauważymy niczego niepokojącego) po skończeniu 3. miesiąca życia malucha. Jest to czas, kiedy fachowe oko z łatwością wychwyci wiele nieprawidłowości. Podstawowe badanie pozwoli także ustalić, czy dziecko rozwija się prawidłowo.

Z jakich metod korzysta fizjoterapeuta dziecięcy?

Oczywistym wydaje się fakt, że fizjoterapia dziecięca korzysta z innych metod niż ta poświęcona dorosłym pacjentom. Istotna jest tu odmienna specyfika oraz fakt, że młode ciało dopiero się rozwija i na tym etapie ma różne potrzeby i różną charakterystykę. Co więcej, konkretne metody dopasowuje się pod dane dziecko, ale przede wszystkim pod zdiagnozowaną dolegliwość. Dzięki temu możemy liczyć na najlepiej skrojone i dopasowane do potrzeb rozwiązanie.

W fizjoterapii dziecięcej można wyróżnić kilka podstawowych metod. Każda z nich ma swoją specyfikę i stosuje się ją na określone dolegliwości, dopasowując do wieku dziecka oraz jego kondycji. Jednym ze sposobów terapii jest NDT Bobath. Opiera się on na dostarczaniu do ciała bodźców do tak zwanych punktów kluczowych. Są to obręcze – barkowa i biodrowa, głowa oraz obwodowe segmenty kończyn. Praca w tych przestrzeniach tworzy prawidłowe wzorce postawy, a także stymuluje odpowiednie napięcie mięśniowe. Z kolei metoda wzorców Domana i Delacato to rodzaj terapii, której zadaniem jest takie stymulowanie mózgu, które stworzy wzorce ruchowe, które wykazuje zdrowe dziecko. W przypadku niemowląt i małych dzieci z niepełnosprawnościami często stosuje się metodę Peto. Jej głównym celem jest przygotowanie malucha do samodzielności i wykonywania podstawowych czynności, jakimi są samodzielne spożywanie posiłków, korzystanie z toalety czy zabiegi pielęgnacyjne. Dzięki takiej terapii można nauczyć pacjenta większej niezależności.

Dość istotną i często stosowaną metodą jest również metoda Vojty. Najczęściej wykorzystuje się ją u niemowląt, ale również u dzieci nieco starszych. Polega ona na dostarczaniu bodźców do tak zwanych stref wyzwalania. Efektem tych działań mają być określone reakcje ruchowe, określane również jako odruchy spontaniczne. U zdrowego dziecka występują one w sposób naturalny. W przypadku zaburzeń na tym tle terapia ma na celu ich wywołanie. Co ciekawe, regularna stymulacja tego rodzaju pozwala utrwalić pożądany schemat poprzez tworzenie nowych połączeń neuronalnych. Metoda ta niejednokrotnie jest w stanie całkowicie zniwelować pierwotne zaburzenia.

Integracja sensoryczna w fizjoterapii dziecięcej

Na osobny rozdział zasługuje leczenie zaburzeń ruchowych poprzez stosowanie metody SI, czyli integracji sensorycznej. W ciągu ostatnich kilku lat zyskała ona ogromne uznanie specjalistów i pomogła wielu osobom w przywróceniu równowagi w ciele.

Warto wiedzieć, że za tą dość ogólnikową nazwą kryje się metoda terapeutyczna, która opiera się na dostarczaniu do mózgu bodźców za pomocą różnych zmysłów. W wyniku tych działań dochodzi do szeregu procesów, takich jak segregacja, interpretacja, a finalnie integracja. Dzięki temu umysł dziecka uczy się prawidłowych reakcji. Zadaniem fizjoterapeuty, poprzez podejmowane działania, jest przede wszystkim regulacja napięcia mięśniowego obecnego w ciele, przywrócenie równowagi wewnętrznej, ale także usprawnienie odbioru bodźców zmysłowych takich jak dotyk, słuch czy wzrok.

Ogromną zaletą metody SI jest również to, że obejmuje ona bardzo wiele dostępnych wariantów aktywności, które można idealnie dopasować do potrzeb danego dziecka. Co więcej, terapię tę można z powodzeniem łączyć z innymi działaniami, na przykład z gimnastyką korekcyjną. Fizjoterapeuta opracowuje zestaw ćwiczeń (na tyle łatwy, aby można go było powtarzać samodzielnie w domu), oparty o indywidualne potrzeby dziecka. Dzięki temu można dodatkowo wspierać malucha i kształtować jego prawidłową postawę.

Stosując metodę integracji sensorycznej, bardzo często uzupełnia się ją terapią manualną. Wymaga ona specjalistycznej wiedzy i umiejętności, ale przynosi satysfakcjonujące efekty zarówno w pracy z dziećmi, jak i z dorosłymi. Ważne jest jednak, aby wybrany wariant leczenia dopasować pod konkretne schorzenie, a także pod indywidualne potrzeby pacjenta. Dzięki temu szansa na trwałe i satysfakcjonujące efekty jest większa.

Dlaczego fizjoterapia dziecięca wymaga wsparcia rodziców i opiekunów?

W przypadku pracy z najmłodszymi pacjentami ścisła współpraca rodziców ze specjalistami jest kluczową sprawą w drodze do sukcesu. Te wspólne działania można podzielić na kilka elementów. Pierwszy z nich to wizyta kontrolna, która w dużej mierze opiera się na przekazaniu przez opiekunów spostrzeżeń oraz informacji na temat niepokojących objawów dotyczących dziecka. Fizjoterapeuta z kolei przeprowadza pogłębiony wywiad, aby móc na jego podstawie przeprowadzić rzetelną diagnostykę, a następnie dopasować metodę leczenia. Zarówno w przypadku niemowląt, jak i nieco starszych dzieci specjaliści muszą opierać się na wiedzy i danych uzyskanych od rodziców.

Warto uświadomić sobie, że w dziecięcej fizjoterapii to rodzic, przy wsparciu specjalisty, wykonuje największą pracę. Bez względu bowiem na użytą metodę terapii, duża część działań odbywa się w warunkach domowych. Istotna jest w całym procesie systematyczność i powtarzalność wykonywanych ćwiczeń, dlatego poszczególne zabiegi odbywają się przy pełnym udziale opiekunów. Co więcej, przed podjęciem celowanego leczenia zaleca się, aby rodzice dokładnie zapoznali się ze specyfiką choroby lub zaburzenia, aby móc czynnie włączyć się w terapię. Dobrze również, aby znali podstawowe założenia wybranej metody rehabilitacji. Dzięki temu zauważalnie zwiększa się szansa na osiągnięcie pozytywnych rezultatów.

Należy mieć świadomość, że na efektywność wybranej metody rehabilitacji będzie miało wpływ wiele czynników. Oprócz współpracy na linii fizjoterapeuta-opiekunowie musimy także mieć na uwadze rozległość i stopień oddziaływania choroby, dolegliwości czy zaburzeń na dane dziecko. Im bardziej skomplikowane schorzenie, tym większy nakład pracy należy włożyć w proces leczenia. Co więcej, wiele zależy również od samego malucha, od jego “woli walki”, zaangażowania, a także stopnia rozwoju intelektualnego. Warto uświadomić sobie złożoność tego zadania, aby łatwiej znosić ewentualne trudności. Dobrze mieć ponadto cały czas na uwadze cel, jaki chcemy osiągnąć.

Fizjoterapia dziecięca – co jeszcze należy wiedzieć?

Dzięki rozwojowi medycyny specjalizacja ta jest w stanie poradzić sobie z wieloma problemami najmłodszych. Od najpoważniejszych dolegliwości i chorób takich jak porażenie mózgowe, aż po wady postawy, które mogą pojawić się w toku rozwoju i wzrostu. Choć pozornie tego rodzaju problemy nie wydają się szczególnie dojmujące, nieleczone mogą doprowadzić do formy przewlekłej, znacznie trudniejszej do wyleczenia. Dlatego tak istotne jest, aby regularnie odwiedzać gabinet fizjoterapii, aby móc na bieżąco reagować na wszelkie ewentualne nieprawidłowości. Podjęte działania i troska rodziców w dorosłym życiu zaowocują prawidłową postawą i lepszą kondycją. Może to również przyczynić się do zbudowania zdrowych nawyków, takich jak choćby systematyczna aktywność fizyczna i ruch na świeżym powietrzu.